Gorzkie żale przybywajcie

Gorzkie żale to nabożeństwo pasyjne, które ma najczęściej formę nabożeństwa eucharystycznego. Odprawia się je w czasie Wielkiego Postu, najczęściej w niedzielę a w czasie Triduum w Wielki Piątek. Gorzkie żale są tradycją wyłącznie Polską.

Całość składa się z trzech części. Co niedzielę odmawia się inną część więc całość w ciągu wielkiego postu odmawia się dwa razy ponieważ składa się on z sześciu tygodni.

pieta

Nabożeństwo opiera się na motywach Jutrzni w formie, która była praktykowana w XVIII w. Zawiera też pewne elementy pasyjnych misteriów liturgicznych ze średniowiecza.

Autorem struktury i tekstu tego nabożeństwa jest ks. Wawrzyniec Benik. Gorzkie żale pierwszy raz zostały odprawione 13 marca 1707 r. w kościele Świętego Krzyża. Zostały wydane i przeznaczone do druku tego samego roku a nosiły tytuł: „Snopek Mirry z Ogrodu Gethesemańskiego”. Początkowo nabożeństwo było przeznaczone tylko i wyłącznie dla Bractwa Świętego Rocha ale szybko zdobyło popularność u wiernych i zostało wprowadzone w innych kościołach na początku w Warszawie a potem w całej Polsce.

Struktura całego nabożeństwa Gorzkich żali wygląda następująco:

wystawienie Najświętszego Sakramentu z odpowiednią pieśnią
pobudka (inaczej zachęta) jest zawsze taka sama niezależnie jaką część nabożeństwa się odmawia
Hymn
Lament duszy nad cierpiącym Jezusem
Rozmowa duszy z Matką bolesną (według tradycji kobiety śpiewają zwrotki nieparzyste a mężczyźni parzyste)
Któryś za nas cierpiał rany
kazanie pasyjne
błogosławieństwo Najświętszym sakramentem.

krzyz

Nabożeństwo przebiega różnie w zależności od zwyczajów jakie panują w danej parafii. Poza wymienionymi elementami mogą pojawić się również dodatkowe śpiewa, litanie, antyfony i suplikacje.

opr. S. Poręba

Foto: youtube.com, deon.pl, wsd.rzeszow.pl